Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

fortunae filius

  • 1 filius

    fĭlĭus, ĭi, m. fils, enfant.    - voc. régul. fili; filie, Liv. Andr. d. Prisc. p. 741 P; dat. plur. FILIBVS, Inscr. Grut. 553, 8; 554, 4, cf. DIIBVS de deus.    - pater tuus, socer optimi viri, fili mei, Cic. CM. 6: ton père, le beau-père de l'excellent homme, mon fils.    - eum adoptavit et testamento pariter cum filiis heredem instituit, Sall. J. 9: il l'adopta et par testament l'institua son héritier au même degré que ses fils.    - erant complures honesti adulescentes, senatorum filii et ordinis equestris, Caes. BC. 1, 51: il y avait un grand nombre de jeunes nobles, fils de sénateurs ou appartenant à l'ordre équestre.    - au plur. filii: les enfants (des deux sexes). --- Quint. 9, 3, 63; Cic. ad Brut. 1, 12, 2; Gell. 12, 1, 21.    - au plur. filii, Dig. 50, 16, 220, § 3: les descendants.    - au plur. filii, Col. 6, 37, 4: les petits (des animaux).    - terrae filius, Cic. Att. 1, 13, 4: *fils de la terre*, homme de basse condition, homme sans naisssance.    - fortunae filius, Hor. S. 2, 6, 49: enfant gâté de la fortune. --- cf. gr. παῖς τῆς Τύχης.    - gallinae albae filius, Juv. 13, 141: fils de la poule blanche (le favori de la fortune).    - Celtiberiae filius, Catul. 37, 18: un fils de Celtibérie, un habitant de Celtibérie, un Celtibérien.
    * * *
    fĭlĭus, ĭi, m. fils, enfant.    - voc. régul. fili; filie, Liv. Andr. d. Prisc. p. 741 P; dat. plur. FILIBVS, Inscr. Grut. 553, 8; 554, 4, cf. DIIBVS de deus.    - pater tuus, socer optimi viri, fili mei, Cic. CM. 6: ton père, le beau-père de l'excellent homme, mon fils.    - eum adoptavit et testamento pariter cum filiis heredem instituit, Sall. J. 9: il l'adopta et par testament l'institua son héritier au même degré que ses fils.    - erant complures honesti adulescentes, senatorum filii et ordinis equestris, Caes. BC. 1, 51: il y avait un grand nombre de jeunes nobles, fils de sénateurs ou appartenant à l'ordre équestre.    - au plur. filii: les enfants (des deux sexes). --- Quint. 9, 3, 63; Cic. ad Brut. 1, 12, 2; Gell. 12, 1, 21.    - au plur. filii, Dig. 50, 16, 220, § 3: les descendants.    - au plur. filii, Col. 6, 37, 4: les petits (des animaux).    - terrae filius, Cic. Att. 1, 13, 4: *fils de la terre*, homme de basse condition, homme sans naisssance.    - fortunae filius, Hor. S. 2, 6, 49: enfant gâté de la fortune. --- cf. gr. παῖς τῆς Τύχης.    - gallinae albae filius, Juv. 13, 141: fils de la poule blanche (le favori de la fortune).    - Celtiberiae filius, Catul. 37, 18: un fils de Celtibérie, un habitant de Celtibérie, un Celtibérien.
    * * *
        Filius, filii. Filz.
    \
        Fratris filius. Terent. Nepveu.
    \
        Eniti filios. Quintil. Enfanter.
    \
        Fortunae filius. Horat. Celuy à qui toutes choses viennent à souhait.
    \
        Terrae filii. Cic. Desquels on ne congnoist point la race ne les ancestres, Gens incongneuz.

    Dictionarium latinogallicum > filius

  • 2 filius

    fīlĭus, ii (voc. filie, Liv. Andr. in Prisc. p. 741 P., dat. plur. FILIBVS, Inscr. Grut. 553, 8; 554, 4, like DIIBVS from deus), m. [root fev-o, to give birth to (fe-o), whence: fecundus, femina, felix, etc., lit., he who is born], a son (syn. plur.: nati, liberi).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: Marci filius, Enn. ap. Cic. Brut. 15, 58 (Ann. v. 306 Vahl.); id. Rep. 2, 19; id. Lael. 1, 3:

    Venus et remisso filius arcu, i. e. Cupido,

    Hor. C. 3, 27, 68 et saep. —
    B.
    In partic.: filius familias, or, in one word, filiusfamilias, v. familia.—
    II.
    Transf.
    A.
    With terra, fortuna, etc.: terrae filius, a son of mother earth, i. e. a man of unknown origin (opp.:

    nobilis, honesto genere natus): et huic terrae filio nescio cui committere epistolam tantis de rebus non audeo,

    Cic. Att. 1, 13, 4; id. Fam. 7, 9, 3; Pers. 6, 59; cf.:

    Saturnum Caeli filium dictum, quod soleamus eos, quorum virtutem miremur aut repentino advenerint, decaelo cecidisse dicere: terrae autem, quos ignotis parentibus natos terrae filios nominemus,

    Lact. 1, 11: fortunae filius, a child of fortune, fortune's favorite (Gr. pais tês Tuchês), Hor. S. 2, 6, 49;

    called also: gallinae albae filius,

    Juv. 13, 141:

    Celtiberiae filius,

    i. e. an inhabitant of Celtiberia, a Celtiberian, Cat. 37, 18.—
    B.
    Filii, in gen., children: Sunezeugmenon jungit et diversos sexus, ut cum marem feminamque filios dicimus, Quint. 9, 3, 63; Cic. ad Brut. 1, 12, 2; Gell. 12, 1, 21; cf. sing.:

    ut condemnaretur filius aut nepos, si pater aut avus deliquisset,

    Cic. N. D. 3, 38, 90.—
    2.
    Descendants:

    natura docet parentes pios, filiorum appellatione omnes, quiex nobis descendunt, contineri: nec enim dulciore nomine possumus nepotes nostros, quam filii, appellare,

    Dig. 50, 16, 220, § 3.—
    C.
    Of animals, Col. 6, 37, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > filius

  • 3 fortunae

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fortunae

  • 4 filius

    fīlius, iī, m. (*felios, Säugling, zu felare, saugen), der Sohn (Ggstz. filia, pater, mater), filius familias, s. familia: sororis filius, Neffe, Nep.: filius principis, Fürstensohn, Tac.: filius dei, filius hominis, v. Christus, Lact.: filius parvulus, Cic.: f. adulescentulus, Ter.: f. adultus, Iustin.: f. maior, minor, Liv.: f. naturalis, Liv. u. Suet.: f. familiaris, Plaut.: f. erilis, Ter.: habere filium ex alqo, Hyg.: adoptare sibi alqm filium, Cic. – Plur. filii, für Kinder übh., Sall., Quint. u.a. – übtr., filius fortunae, Glückskind, Hor. sat. 2, 6, 49: ebenso filius albae gallinae, Glückskind, Iuven. 13, 141: terrae filius, ein unbekannter, geringer Mensch, Cic. ad Att. 1, 13, 4. Pers. 6, 59. – filii Celtiberiae, Bewohner von K., Keltiberier, Catull. 37, 18. – / Vok. Sing. gew. fili; aber filie bei Liv. Andr. Odyss. 1. fr. 2 G. ( bei Prisc. 7, 22); filius, Hor. carm. 1, 2, 42. – Vulg. Dat. Plur. filibus, Corp. inscr. Lat. 6, 3434. Vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 278 u. 279.

    lateinisch-deutsches > filius

  • 5 filius

    fīlius, iī, m. (*felios, Säugling, zu felare, saugen), der Sohn (Ggstz. filia, pater, mater), filius familias, s. familia: sororis filius, Neffe, Nep.: filius principis, Fürstensohn, Tac.: filius dei, filius hominis, v. Christus, Lact.: filius parvulus, Cic.: f. adulescentulus, Ter.: f. adultus, Iustin.: f. maior, minor, Liv.: f. naturalis, Liv. u. Suet.: f. familiaris, Plaut.: f. erilis, Ter.: habere filium ex alqo, Hyg.: adoptare sibi alqm filium, Cic. – Plur. filii, für Kinder übh., Sall., Quint. u.a. – übtr., filius fortunae, Glückskind, Hor. sat. 2, 6, 49: ebenso filius albae gallinae, Glückskind, Iuven. 13, 141: terrae filius, ein unbekannter, geringer Mensch, Cic. ad Att. 1, 13, 4. Pers. 6, 59. – filii Celtiberiae, Bewohner von K., Keltiberier, Catull. 37, 18. – Vok. Sing. gew. fili; aber filie bei Liv. Andr. Odyss. 1. fr. 2 G. ( bei Prisc. 7, 22); filius, Hor. carm. 1, 2, 42. – Vulg. Dat. Plur. filibus, Corp. inscr. Lat. 6, 3434. Vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 278 u. 279.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > filius

  • 6 filius

    fīlius, ī m. (roc. sg. filil, арх. filie! LA и filius H)
    1) сын (f. major, f. minor L etc.)
    f. fortunae H (f. albae gallinae J) — счастливец
    nescio quis terrae f. C, Pers, Ptкакой-то неизвестный человек
    2) перен. житель
    3) pl. дети AG, O; детёныши, потомство Col, J

    Латинско-русский словарь > filius

  • 7 fīlius

        fīlius ī, m    [FE-], a son: erilis, T.: maior, minor, L.: maximus natu, Ta.: Marci: terrae, i. e. an unknown man: fortunae, a child of fortune, H.; cf. gallinae albae, Iu.: filius familias, see familia.
    * * *

    Latin-English dictionary > fīlius

  • 8 Счастливчик

    - fortunae filius; albae gallinae filius;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Счастливчик

  • 9 Fortuna

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > Fortuna

  • 10 fortuna

    fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).
    I.
    In gen.:

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

    Cic. Div. 2, 6, 15:

    si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

    id. ib. 2, 7, 18 sq.:

    sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

    id. Att. 14, 11, 1:

    vir ad casum fortunamque felix,

    id. Font. 15 fin.:

    si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    (bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

    id. Lael. 6, 20:

    adversante fortuna,

    id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

    quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

    id. Att. 9, 6, 4:

    fortunae rotam pertimescere,

    id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

    prospera adversave fortuna,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

    id. Pis. 16, 38:

    integra fortuna (opp. afflicta),

    id. Sull. 31 fin.:

    florentissima (opp. durior),

    id. Att. 10, 4, 4:

    non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

    id. Rep. 1, 4:

    optima,

    id. ib. 3, 17 fin.:

    rei publicae fortuna fatalis,

    id. Sest. 7, 17:

    belli,

    Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

    se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

    Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

    fortuna miserrima tuta est,

    Ov. P. 2, 2, 31:

    fortuna meliores sequitur,

    Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin.
    B.
    Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

    nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

    id. Pers. 4, 3, 47:

    quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

    Cic. N. D. 3, 24, 61:

    heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

    Hor. S. 2, 8, 61:

    saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

    id. ib. 2, 2, 126:

    Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

    Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    Fortunae in gremio sedens,

    id. Div. 2, 41, 85 sq.:

    bona Fortuna,

    id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

    Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

    Plaut. Rud. 2, 6, 17:

    mala Fortuna,

    Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

    v. fors: Fortunae filius,

    child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.
    II.
    In partic.
    A.
    Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.
    1.
    For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

    reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

    Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

    judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

    id. N. D. 3, 36, 88:

    diuturna cum fortuna,

    id. Div. 1, 20, 39:

    superbum se praebuit in fortuna,

    id. Att. 8, 4, 1:

    non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    a fortuna deseri,

    Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

    fortunam sibi facere,

    id. 39, 40, 4; cf.:

    fortunam sequi,

    Tac. H. 4, 78:

    habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

    Caes. B. C. 3, 73, 3:

    dum fortuna fuit,

    Verg. A. 3, 16:

    deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

    Hor. A. P. 201:

    ut tu fortunam, sic nos te feremus,

    id. Ep. 1, 8, 17:

    venimus ad summum fortunae,

    id. ib. 2, 1, 32:

    ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

    id. ib. 1, 12, 9:

    occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

    id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,
    b.
    Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—
    2.
    For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

    Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

    Hor. C. 3, 3, 62:

    ut arte Emendaturus fortunam,

    id. S. 2, 8, 85.—
    B.
    = condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

    a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

    Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

    in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

    id. Mil. 34, 92:

    (Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

    id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

    so corresp. to condicio,

    Quint. 3, 8, 50:

    Aedui queruntur fortunae commutationem,

    Caes. B. G. 7, 63:

    ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

    Cic. Pis. 22, 52:

    homines infimā fortunā,

    id. Fin. 5, 19, 52:

    inferiorem esse fortunā,

    id. Fam. 13, 5, 2:

    spes amplificandae fortunae,

    id. Lael. 16, 59:

    cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

    lot, share, Ov. M. 5, 368:

    Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

    opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

    quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

    Ter. Phorm. 1, 4, 23:

    omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

    id. And. 1, 1, 71:

    ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

    Cic. Tusc. 5, 39, 115:

    et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

    id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—
    2.
    Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.
    (α).
    Plur.:

    tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    bona fortunaeque,

    id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    pecunia fortunaeque,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    fortunas morte dimittere,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

    id. Rep. 2, 19:

    fortunis sociorum consumptis,

    Caes. B. G. 1, 11 fin.:

    fortunarum pericula,

    Quint. 4, 2, 122.—
    (β).
    Sing.:

    quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

    Hor. Ep. 1, 5, 12:

    nec mea concessa est aliis fortuna,

    Ov. Tr. 5, 2, 57:

    adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

    Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

    de fortuna, qua uterque abundabat,

    Quint. 6, 1, 50:

    fortunam in nominibus habere,

    Dig. 4, 7, 40 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > fortuna

  • 11 fortuna

    fortūna, ae, f. [fors]    - gén. sing. fortunas (Naev. ap. Prisc.) --- dat. abl. plur. fortunabus (Gloss.). [st1]1 [-] fortune, sort, destin, événement (heureux ou malheureux), lot; chance, hasard.    - vir ad fortunam felix, Cic. Font. 15: heureux dans les hasards.    - prospera adversave fortuna, Cic.: la bonne ou la mauvaise fortune.    - si eo meae fortunae redeunt, ut... Ter. Phorm. 1, 4, 23: si mon sort veut que...    - triplicis fortuna novissima regni, Ov. M. 5, 368: le dernier lot dans le triple empire du monde (triple, parce que partagé entre Jupiter, sans doute pour la Terre et le Ciel, Neptune, pour la mer, Pluton, pour les Enfers).    - fortuna belli: les hasards de la guerre, le sort des armes.    - fortunae se committere: s'en remettre à la chance (risquer une bataille).    - fortuna delendi omnis exercitûs, Liv.: l'occasion de détruire toute l'armée.    - fortunam citius reperias, quam retineas, Pub. Syr.: Il est plus aisé de trouver la fortune que de la garder.    - fors fortuna → fors. [st1]2 [-] la Fortune (déesse du hasard, qui accorde, selon ses caprices, richesse ou pauvreté, bonheur ou malheur).    - Fortuna bona, Cic.: la bonne Fortune.    - ara malae Fortunae, Liv.: l'autel de la mauvaise Fortune.    - Fortuna (fatalis), Cic.: la fatalité, le destin. [st1]3 [-] bonheur, malheur.    - dum fortuna fuit, Virg. En. 3.16: tant que la fortune fut favorable.    - divinitus adjuncta fortuna, Cic.: prospérité qui vient des dieux.    - magnae fuit fortunae, ipsum effugere... Caes.: par une chance inespérée, il échappa...    - venimus ad summum fortunae, Hor. Ep. 2, 1, 32: nous sommes au comble du bonheur.    - alicujus fortunas laudare, Ter.: louer la prospérité de qqn.    - fortunis longe praestare, Lucr.: jouir d'un bonheur extrême.    - fortunam emendare, Hor.: corriger la mauvaise fortune.    - Trojae fortuna, Hor.: les malheurs de Troie. [st1]4 [-] condition, situation, rang, état, sort, fortune (qqf. au plur.).    - infima fortuna servorum, Cic. Off. 1, 13, 41: l'humble sort des esclaves.    - omnis fortunae ac loci, Cic. Pis. 22.52: de toute condition et de toute naissance.    - gravitatem summae fortunae retinere, Tac. An. 2, 72: conserver la dignité de son rang suprême.    - fortunam sibi facere, Liv. 39, 40, 4: être l'artisan de sa fortune.    - spes amplificandae fortunae, Cic. Lael. 16, 59: l'espoir d'améliorer son sort.    - si dicentis erunt fortunis absona dicta, Hor. A. P. 112: si le langage de l'orateur ne convient pas à sa condition. [st1]5 [-] (surtout au plur.) biens (mobiliers), richesses, revenus, fortune.    - omnium fortunae sunt certae, Cic. Rosc. Com. 12: nos biens à tous sont en sûreté.    - fortunis nostris sit contentus, vitam ne petat, Cic.: content d'avoir enlevé notre fortune, qu'il respecte notre vie.    - multi fortunis provolvebantur, Tac. A. 6, 17: beaucoup étaient tombés dans la misère.    - fortunae inops, Tac. (fortunis expers, Sall.): dénué de ressources, indigent.    - inferior fortunā, Cic.: plus pauvre.    - mea concessa est aliis fortuna, Ov. Tr. 5, 2, 57: mon patrimoine est passé en d'autres mains.    - quo mihi fortunam, si non conceditur uti? Hor. Ep. 1: à quoi me sert la richesse, si je ne suis pas à même d'en profiter?    - per fortunas, Cic. Att. 5: au nom de ce qu'il y a de plus cher.
    * * *
    fortūna, ae, f. [fors]    - gén. sing. fortunas (Naev. ap. Prisc.) --- dat. abl. plur. fortunabus (Gloss.). [st1]1 [-] fortune, sort, destin, événement (heureux ou malheureux), lot; chance, hasard.    - vir ad fortunam felix, Cic. Font. 15: heureux dans les hasards.    - prospera adversave fortuna, Cic.: la bonne ou la mauvaise fortune.    - si eo meae fortunae redeunt, ut... Ter. Phorm. 1, 4, 23: si mon sort veut que...    - triplicis fortuna novissima regni, Ov. M. 5, 368: le dernier lot dans le triple empire du monde (triple, parce que partagé entre Jupiter, sans doute pour la Terre et le Ciel, Neptune, pour la mer, Pluton, pour les Enfers).    - fortuna belli: les hasards de la guerre, le sort des armes.    - fortunae se committere: s'en remettre à la chance (risquer une bataille).    - fortuna delendi omnis exercitûs, Liv.: l'occasion de détruire toute l'armée.    - fortunam citius reperias, quam retineas, Pub. Syr.: Il est plus aisé de trouver la fortune que de la garder.    - fors fortuna → fors. [st1]2 [-] la Fortune (déesse du hasard, qui accorde, selon ses caprices, richesse ou pauvreté, bonheur ou malheur).    - Fortuna bona, Cic.: la bonne Fortune.    - ara malae Fortunae, Liv.: l'autel de la mauvaise Fortune.    - Fortuna (fatalis), Cic.: la fatalité, le destin. [st1]3 [-] bonheur, malheur.    - dum fortuna fuit, Virg. En. 3.16: tant que la fortune fut favorable.    - divinitus adjuncta fortuna, Cic.: prospérité qui vient des dieux.    - magnae fuit fortunae, ipsum effugere... Caes.: par une chance inespérée, il échappa...    - venimus ad summum fortunae, Hor. Ep. 2, 1, 32: nous sommes au comble du bonheur.    - alicujus fortunas laudare, Ter.: louer la prospérité de qqn.    - fortunis longe praestare, Lucr.: jouir d'un bonheur extrême.    - fortunam emendare, Hor.: corriger la mauvaise fortune.    - Trojae fortuna, Hor.: les malheurs de Troie. [st1]4 [-] condition, situation, rang, état, sort, fortune (qqf. au plur.).    - infima fortuna servorum, Cic. Off. 1, 13, 41: l'humble sort des esclaves.    - omnis fortunae ac loci, Cic. Pis. 22.52: de toute condition et de toute naissance.    - gravitatem summae fortunae retinere, Tac. An. 2, 72: conserver la dignité de son rang suprême.    - fortunam sibi facere, Liv. 39, 40, 4: être l'artisan de sa fortune.    - spes amplificandae fortunae, Cic. Lael. 16, 59: l'espoir d'améliorer son sort.    - si dicentis erunt fortunis absona dicta, Hor. A. P. 112: si le langage de l'orateur ne convient pas à sa condition. [st1]5 [-] (surtout au plur.) biens (mobiliers), richesses, revenus, fortune.    - omnium fortunae sunt certae, Cic. Rosc. Com. 12: nos biens à tous sont en sûreté.    - fortunis nostris sit contentus, vitam ne petat, Cic.: content d'avoir enlevé notre fortune, qu'il respecte notre vie.    - multi fortunis provolvebantur, Tac. A. 6, 17: beaucoup étaient tombés dans la misère.    - fortunae inops, Tac. (fortunis expers, Sall.): dénué de ressources, indigent.    - inferior fortunā, Cic.: plus pauvre.    - mea concessa est aliis fortuna, Ov. Tr. 5, 2, 57: mon patrimoine est passé en d'autres mains.    - quo mihi fortunam, si non conceditur uti? Hor. Ep. 1: à quoi me sert la richesse, si je ne suis pas à même d'en profiter?    - per fortunas, Cic. Att. 5: au nom de ce qu'il y a de plus cher.
    * * *
        Fortuna, fortunae, pen. prod. Fortune, Adventure.
    \
        Procella impotens fortunae. Senec. La grande et impetueuse tempeste de fortune.
    \
        Aduersa fortuna. Cic. Fortune contraire, Adversité, Infortune, Desastre.
    \
        AEquabilis, perpetuaque fortuna. Cic. Qui est tousjours d'une sorte, Qui ne varie point.
    \
        Fortunatior. Cic. Heureuse fortune.
    \
        Prospera. Horat. Bonne fortune, Prosperité.
    \
        Secunda. Cic. Bonne fortune.
    \
        Tristis. Ouid. Male fortune.
    \
        Aspirat fortuna labori. Virgil. Favorise, Porte faveur.
    \
        Committere se fortunae. Cic. Se mettre au hazard, ou à l'adventure.
    \
        Pendebat belli fortuna. Ouid. Estoit incertaine.
    \
        Sed hoc fortuna viderit, quoniam consilio non multum vti licet. Cic. Je m'en rapporte à Fortune, Fortune en face comme elle vouldra.
    \
        Fortunae filius. Horat. Aymé de Fortune, comme le filz de sa mere.
    \
        Habere fortunam reuerenter. Ausonius. Porter reverence à fortune.
    \
        Fortuna. Cic. Richesse.
    \
        Fortuna, fortunae, siue Fortunae, fortunarum, pluraliter. Terentius. Heur, Biens, Richesses.
    \
        Egens fortuna, vita turpis Asclepiades. Cic. Quant aux biens, povre et souffreteux: quant à la vie, vilain et deshonneste.
    \
        Ferre pulcherrime secundam fortunam et aeque aduersam. Cic. Porter egualement prosperité et adversité.

    Dictionarium latinogallicum > fortuna

  • 12 fortuna

    fortūna, ae, f. u. Plur. fortūnae, ārum, f. (fors), das zufällige Schicksal, ein Ungefähr, Zufall, Glücksfall, das günstige od. ungünstige Los, Geschick, I) im allg.: A) appellat.: α) Sing.: secunda, prospera, Glück, Ggstz. adversa, Unglück, Cic.: mala fortuna, Unglück, Sen. de clem. 1, 5, 3: beata fortuna, Apul. met. 5, 10: altera, Liv.: durior, Cic.: florentissima, Cic.: integra (Ggstz. afflicta), Cic.: nullane placatae veniet fortuna procellae, glückliches, günstiges Zeichen, Prop.: nondum alteram fortunam (den Wechsel des Glücks) expertus decessit, Liv.: fortunae se od. omnia committere, Cic., fortunae se od. sua permittere, Curt. u. Sen. (vgl. Mützell Curt. 3, 2 [5], 18. p. 35). – β) Plur., die Glücksverhältnisse, das Geschick, fortunae secundae, Cic.: fortunas suas laudare, Ter., accusare, Cic.: fortunas suas queri (bellagen), Plaut.: tu fortunas alterius litteris conscriptas in iudicium afferas? du solltest die Existenz eines andern auf einem Papier vor Gericht mitbringen? Cic. – B) personif., Fortūna, ae, f., die Schicksals- od. Glücksgöttin, Fortuna, Cic. u.a.: ludus Fortunae, ein Spiel des Sch., Hor.; u. Fortunae pila, ein Ball des Sch., Aur. Vict. (v. Personen): Fortunae filius, Glückskind, Hor.: Fortunae Antiatinae, zwei Schwestern, die unter diesem Namen zu Antium verehrt wurden u. Orakelsprüche erteilten, Suet. – II) insbes.: A) ohne den Zusatz secunda od. adversa, 1) = fortuna secunda, das gute Schicksal, Glück, Cic.: fortunam sibi ipsum facere, Liv.: Hannibali alia in his locis bene gerendae rei fortuna oblata est, Liv. – dah. per fortunas provide, bei deinem Glücke, ums Himmels willen, Cic. – 2) = fortuna adversa, das Unglück, Mißgeschick, commiserari fortunam Graeciae, Nep.: arte emendare fortunam, Hor.: contra fortunam paratus armatusque, gegen die Schläge des Schicksals gerüstet u. gewappnet, Cic.: fortunae succumbere, Sen. rhet. – B) das Schicksal, das Los, die äußere Lage, der Stand, die Stellung, der Zustand, die Umstände, Verhältnisse, 1) eig.: a) einer Pers.: magna, hoher Stand, Liv.: infima servorum, Cic.: homines eiusdem fortunae, Ps. Quint. decl.: gradus (Plur.) dignitatis fortunaeque, Liv.: similitudo fortunae, Tac.: ceteri fortunae paratus, Tac.: in utraque fortuna (Vermögensverhältnissen), Nep.: patre libertino humili fortunā ortus, Liv.: oneratus fortunae apparatibus suae, belastet mit allem Zubehör seines (hohen, fürstlichen) Ranges, Liv.: intra fortunam debet quisque manere suam, in seiner Sphäre, Ov. – b) lebl. Subjj.: corporis, Körperzustand, Quint.: bona belli, Cic. – 2) meton.: a) das Los, der Teil, cui cessit triplicis fortuna novissima regni, Ov. met. 5, 368. – b) die Glücksgüter, das zeitliche Vermögen, Hab und Gut, α) gew. Plur.: alci bona fortunasque adimere, Cic.: fortunis maximis ornatus, Cic.: fortunae (Habseligkeiten) exercitus, Caes.: u. so f. militum, Liv. – β) selten Sing.: cum gratia fortunaque crevisset, Nep.: quo mihi fortunam, si non conceditur uti, Hor.: cuius ordinis, cuius generis, cuius denique fortunae (Vermögensklasse), Cic. Phil. 1, 30. – / arch. Genet. Sing. fortunas, Naev. bell. Punic. I. v. 6 Vahlen: Dat. u. Abl. Fortunabus, Corp. inscr. Lat. 5, 8929 u. 6, 182.

    lateinisch-deutsches > fortuna

  • 13 fortuna

    fortūna, ae, f. u. Plur. fortūnae, ārum, f. (fors), das zufällige Schicksal, ein Ungefähr, Zufall, Glücksfall, das günstige od. ungünstige Los, Geschick, I) im allg.: A) appellat.: α) Sing.: secunda, prospera, Glück, Ggstz. adversa, Unglück, Cic.: mala fortuna, Unglück, Sen. de clem. 1, 5, 3: beata fortuna, Apul. met. 5, 10: altera, Liv.: durior, Cic.: florentissima, Cic.: integra (Ggstz. afflicta), Cic.: nullane placatae veniet fortuna procellae, glückliches, günstiges Zeichen, Prop.: nondum alteram fortunam (den Wechsel des Glücks) expertus decessit, Liv.: fortunae se od. omnia committere, Cic., fortunae se od. sua permittere, Curt. u. Sen. (vgl. Mützell Curt. 3, 2 [5], 18. p. 35). – β) Plur., die Glücksverhältnisse, das Geschick, fortunae secundae, Cic.: fortunas suas laudare, Ter., accusare, Cic.: fortunas suas queri (bellagen), Plaut.: tu fortunas alterius litteris conscriptas in iudicium afferas? du solltest die Existenz eines andern auf einem Papier vor Gericht mitbringen? Cic. – B) personif., Fortūna, ae, f., die Schicksals- od. Glücksgöttin, Fortuna, Cic. u.a.: ludus Fortunae, ein Spiel des Sch., Hor.; u. Fortunae pila, ein Ball des Sch., Aur. Vict. (v. Personen): Fortunae filius, Glückskind, Hor.: Fortunae Antiatinae, zwei Schwestern, die unter diesem Namen zu Antium verehrt wurden u. Orakelsprüche erteilten, Suet. – II)
    ————
    insbes.: A) ohne den Zusatz secunda od. adversa, 1) = fortuna secunda, das gute Schicksal, Glück, Cic.: fortunam sibi ipsum facere, Liv.: Hannibali alia in his locis bene gerendae rei fortuna oblata est, Liv. – dah. per fortunas provide, bei deinem Glücke, ums Himmels willen, Cic. – 2) = fortuna adversa, das Unglück, Mißgeschick, commiserari fortunam Graeciae, Nep.: arte emendare fortunam, Hor.: contra fortunam paratus armatusque, gegen die Schläge des Schicksals gerüstet u. gewappnet, Cic.: fortunae succumbere, Sen. rhet. – B) das Schicksal, das Los, die äußere Lage, der Stand, die Stellung, der Zustand, die Umstände, Verhältnisse, 1) eig.: a) einer Pers.: magna, hoher Stand, Liv.: infima servorum, Cic.: homines eiusdem fortunae, Ps. Quint. decl.: gradus (Plur.) dignitatis fortunaeque, Liv.: similitudo fortunae, Tac.: ceteri fortunae paratus, Tac.: in utraque fortuna (Vermögensverhältnissen), Nep.: patre libertino humili fortunā ortus, Liv.: oneratus fortunae apparatibus suae, belastet mit allem Zubehör seines (hohen, fürstlichen) Ranges, Liv.: intra fortunam debet quisque manere suam, in seiner Sphäre, Ov. – b) lebl. Subjj.: corporis, Körperzustand, Quint.: bona belli, Cic. – 2) meton.: a) das Los, der Teil, cui cessit triplicis fortuna novissima regni, Ov. met. 5, 368. – b) die Glücksgüter, das zeitliche Vermögen, Hab und Gut, α) gew. Plur.: alci bona fortunasque adimere,
    ————
    Cic.: fortunis maximis ornatus, Cic.: fortunae (Habseligkeiten) exercitus, Caes.: u. so f. militum, Liv. – β) selten Sing.: cum gratia fortunaque crevisset, Nep.: quo mihi fortunam, si non conceditur uti, Hor.: cuius ordinis, cuius generis, cuius denique fortunae (Vermögensklasse), Cic. Phil. 1, 30. – arch. Genet. Sing. fortunas, Naev. bell. Punic. I. v. 6 Vahlen: Dat. u. Abl. Fortunabus, Corp. inscr. Lat. 5, 8929 u. 6, 182.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fortuna

  • 14 fortūna

        fortūna ae, f    [fors], chance, hap, luck, fate, fortune: volubilitas fortunae: plus fortunam quam consilium valere: fortunae rotam pertimescere: secunda Haud adversa, V.: rei p. fatalis: belli fortunam temptari, Cs.—Person., the goddess of fate, Luck, Fortune, T., C., V.: Fortunae filius, fortune's favorite, H.: Fors Fortuna; see fors.—Fig., state, condition, fortune, circumstances, fate, lot, position, rank: fortunae commutatio, Cs.: prospera adversave: miserior, Cs.: servorum: populi R. conditione socii, fortunā servi: inferior fortunā: si eo meae fortunae redeunt, ut, etc., T.: suas fortunas eius fidei permittere, Cs.: cui cessit triplicis fortuna regni, the lot, O.— Good-luck, goodfortune, prosperity, success: O fortuna, ut numquam perpetuo es data! T.: Marcello propter fortunam saepius imperia mandata: fortuna rei p. vicit, S.: superbum se praebuit in fortunā: a fortunā deseri, Cs.: fortunam habere, succeed, L.: Dum fortuna fuit, V.: Sed fortuna fuit, i. e. is gone, V.: Ut tu fortunam, sic nos te feremus, H.: summum fortunae, H.: quae sit fortuna facillima, way to success, V.— Ill-luck, mishap, misfortune, adversity: quoniam sit fortunae cedendum, Cs.: Troiae Fortuna tristi clade iterabitur, H.— Property, possessions, goods, fortune: Quo mihi fortunam, si non conceditur uti? H.: concessa aliis, O.: cum fortuna crevisset, N.: fortunas morte dimittere: fortunis sociorum consumptis, Cs.
    * * *
    chance, luck, fate; prosperity; condition, wealth, property

    Latin-English dictionary > fortūna

  • 15 Glückskind

    Glückskind, homo omnium fortunatissimus. fortunae filius (gleichs. Sohn des Glücks). – gallinae filius albae (sprichw., Sohn einer weißen Henne, Iuven. 13, 141); is, quem fortuna complexa est od. in deliciis habet. is, cuius coeptis fortuna blanditur (Schoßkind, Liebling des Glücks). – sich für ein wahres G. halten, se non alumnum fortunae existimare, sed partum.

    deutsch-lateinisches > Glückskind

  • 16 fortuna

    I fortūna, ae f. [ fors I ]
    1) судьба, случай, удел, участь (f. adjuvat aliquem C; fortunam temptare Cs)
    f. secunda (или f.) C etc. — счастье, благоденствие
    f. adversa (или f.) C etc. — несчастье, невзгоды
    intra fortunam suam manere O — оставаться при своём, т. е. довольствоваться своей долей
    fortunae filius H — баловень судьбы, счастливчик
    extra fortunam esse Mсм. extra I
    hoc nisi fata darent, numquam f. tulisset Man — если бы не веление рока, (всё это) никогда не могло бы случиться
    2) исход, успех (anceps f. belli C)
    3) положение, звание, ранг, тж. происхождение (f. servorum C)
    4) преим. pl. имущество, состояние, добро (fortunā crescere Nep; adimĕre alicui fortunas bonaque C)
    II Fortūnā, ae f.
    Фортуна, римская богиня счастья и удачи C etc.

    Латинско-русский словарь > fortuna

  • 17 Судьба

    - fors; fortuna (fortuna adjuvat aliquem; fortunam temptare); sors, sortis f; fatum; eventus;

    • переносить испытания судьбы - fortunam ferre;

    • баловень судьбы - fortunae filius;

    • какая судьба постигла тебя? - Quis te casus excipit?

    • судьба благоприятствовала начинаниям - blandiebatur coeptis fortuna;

    • жестокая судьба тяготеет над кем-л. - acerba fata aliquem agunt;

    • быть игрушкой в руках судьбы - fatis agi;

    • покориться судьбе - vela fatis dare;

    • разделить чью-л. судьбу - exsequi fatum alicujus;

    • удары судьбы - fortunae verbera;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Судьба

  • 18 invictrix

    invictrix, īcis, f., adj. [invictus], unconquerable (post-class.): invictricis Fortunae filius, Inscr. ap. Grut. 1065, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > invictrix

  • 19 CHILD OF FORTUNE

    [N]
    FORTUNA: FORTUNAE FILIUS (M)

    English-Latin dictionary > CHILD OF FORTUNE

  • 20 FAVORITE: FORTUNE'S FAVORITE

    [N]
    FORTUNA: FORTUNAE FILIUS (M)

    English-Latin dictionary > FAVORITE: FORTUNE'S FAVORITE

См. также в других словарях:

  • Fortunae filius. — См. Счастливчик …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Sonntagskind — Ein Sonntagskind sein: ein Glückskind sein, dem alles gelingt und dem selbst das Unglück zum Guten ausschlägt, weil ihm bei seiner Geburt überirdische Gaben zuteil wurden; vgl. französisch ›un chanvard‹ (wörtlich: ein Glückskind).{{ppd}}    Der… …   Das Wörterbuch der Idiome

  • Счастливчик — Счастливчикъ. Божьи племяннички счастливчики. Счастливъ, какъ черносливъ! Ср. Не признаете вы себя счастливчикомъ? Девятый годъ на службѣ и этакое мѣсто! Сами начальникъ, канцелярія своя. Маркевичъ. Утро карьериста. 1. Ср. Glückskind.… …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Glück — Damit hast du bei mir kein Glück: damit erreichst du bei mir nichts.{{ppd}}    Er hat mehr Glück als Verstand (scherzhaft: ›als Fer dinand‹). Ähnlich Er ist ein Glückskind (ursprünglich ein mit einer ›Glückshaube‹ oder ›Glückshaut‹ [umhüllende… …   Das Wörterbuch der Idiome

  • CAMPUS Martius — I. CAMPUS Martius etiam nomen est, quo insigniri solet amplior planities iuxta maiores Urbes, in qua incolae armorum exercitio opram dabant, instar Camporum Martiorum iuxta Romam, quorum 8. fuisse P. Victor auctor est. Vide Marlianum, Topograph.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Glückskind — Sn std. stil.(16. Jh.) Stammwort. Entweder Lehnübertragung zu l. fortūnae fīlius m. Sohn des Glücks oder in Anlehnung an Glückshaube gebildet mit der ursprünglichen Bedeutung Kind, das mit einer Glückshaube geboren wurde ; dabei handelt es sich… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Glück — Glück: Die Herkunft des seit dem 12. Jh. bezeugten Wortes, das sich vom Nordwesten her allmählich im dt. Sprachgebiet ausgebreitet hat, ist dunkel. Über die altgerm. Ausdrücke für »Glück« s. die Artikel ↑ Heil und ↑ selig. Mniederl. ‹ghe›lucke… …   Das Herkunftswörterbuch

  • glücken — Glück: Die Herkunft des seit dem 12. Jh. bezeugten Wortes, das sich vom Nordwesten her allmählich im dt. Sprachgebiet ausgebreitet hat, ist dunkel. Über die altgerm. Ausdrücke für »Glück« s. die Artikel ↑ Heil und ↑ selig. Mniederl. ‹ghe›lucke… …   Das Herkunftswörterbuch

  • beglücken — Glück: Die Herkunft des seit dem 12. Jh. bezeugten Wortes, das sich vom Nordwesten her allmählich im dt. Sprachgebiet ausgebreitet hat, ist dunkel. Über die altgerm. Ausdrücke für »Glück« s. die Artikel ↑ Heil und ↑ selig. Mniederl. ‹ghe›lucke… …   Das Herkunftswörterbuch

  • verunglücken — Glück: Die Herkunft des seit dem 12. Jh. bezeugten Wortes, das sich vom Nordwesten her allmählich im dt. Sprachgebiet ausgebreitet hat, ist dunkel. Über die altgerm. Ausdrücke für »Glück« s. die Artikel ↑ Heil und ↑ selig. Mniederl. ‹ghe›lucke… …   Das Herkunftswörterbuch

  • glücklich — Glück: Die Herkunft des seit dem 12. Jh. bezeugten Wortes, das sich vom Nordwesten her allmählich im dt. Sprachgebiet ausgebreitet hat, ist dunkel. Über die altgerm. Ausdrücke für »Glück« s. die Artikel ↑ Heil und ↑ selig. Mniederl. ‹ghe›lucke… …   Das Herkunftswörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»